1. Populizmi nuk është as pjesë autentike e politikës moderne demokratike as ndonjë lloj patologjie të shkaktuar nga qytetarët irracionalë. Është hija e përhershme e politikës përfaqësuese. Ekziston gjithmonë mundësia që një aktor të flasë në emër të “njerëzve të vërtetë” si një mënyrë për të kundërshtuar elitat aktualisht të fuqishme. Nuk kishte populizëm në Athinën e lashtë; Demagogji ndoshta, por jo populizëm, pasi që ky i fundit ekziston vetëm në sistemet përfaqësuese. Populistët nuk janë kundër parimit të përfaqësimit politik; Ata vetëm këmbëngulin që vetëm ata vetë janë përfaqësues legjitim.

2. Jo të gjithë ata që kritikojnë elitat janë populistë. Përveçse anti-elitistë, populistët janë antipluralistë. Ata pohojnë se ata dhe ata vetëm përfaqësojnë njerëzit. Të gjithë konkurrentët e tjerë politikë janë në thelb jolegjitimë, dhe kushdo që nuk i mbështet ata nuk është pjesë e popullit. Në opozitë, populistët do të këmbëngulin domosdoshmërisht që elitat janë të pamoralshme, ndërsa populli është një entitet moral dhe homogjen vullneti i të cilit nuk mund të gabojë.

3. Shpesh duket se populistët deklarojnë se përfaqësojnë të mirën e përbashkët si të dëshiruar nga njerëzit. Në një shqyrtim më të afërt, rezulton se ajo që ka rëndësi për populistët është më pak produkti i një procesi të vërtetë të krijimit të vullnetit ose një e mirë e përbashkët që kushdo me urtësi normale mund ta fitojë, se sa një përfaqësim simbolik i “popullit të vërtetë” prej nga edhe përftohet edhe ajo që quhet politikë e duhur. Kjo e bën pozicionin politik të populistut të mbrojtur nga refuzimi mbi bazën e dijes. Populistët gjithmonë mund të luajnë me termin “popull i vërtetë” ose “shumicë e heshtur” kundër përfaqësuesve të zgjedhur dhe rezultatit zyrtar të një votimi.

4. Ndërsa populistët shpesh bëjnë thirrje për referendume, praktika të tilla nuk kanë të bëjnë me nxitjen e proceseve të hapura të formimit demokratik të qytetarëve. Populistët thjesht dëshirojnë të konfirmohen në atë që ata kanë përcaktuar tashmë si vullnetin e popullit të vërtetë për të qenë. Populizmi nuk është një rrugë për më shumë pjesëmarrje në politikë.

5. Populistët mund të qeverisin dhe ka të ngjarë ta bëjnë këtë në përputhje me angazhimin e tyre themelor ndaj idesë se vetëm ata përfaqësojnë njerëzit. Konkretisht, ata do të angazhohen në pushtimin e shtetit, klientelizëm masiv dhe korrupsion dhe shtypjen e gjithçkaje që përfaqëson një shoqëri civile kritike. Këto praktika gjejnë një justifikim të qartë moral në imagjinatën politike populiste dhe kështu mund të bëhen në mënyrë të hapur. Populistët gjithashtu mund të shkruajnë kushtetuta; këto do të jenë kushtetuta partizane ose “ekskluzive” të krijuara për të mbajtur populistët në pushtet në emër të përjetësimit të një vullneti të supozuar origjinal dhe autentik popullor. Ato ka të ngjarë të çojnë në një konflikt serioz kushtetues në një moment ose në një tjetër.

6. Populistët duhet të kritikohen për atë që janë – një rrezik real për demokracinë (dhe jo vetëm për “liberalizmin”). Por kjo nuk do të thotë që nuk duhet t’i angazhosh ata në debat politik. Të flasësh me populistët nuk është e njëjtë si të flasësh si populistë. Problemet që ata ngrenë mund të merren seriozisht edhe pa pranuar mënyrat se si ata i përkufizojnë këto probleme.

7. Populizmi nuk është një korrigjues i demokracisë liberale në kuptimin e afrimit të politikës “më afër njerëzve” apo madje edhe të ripohimit të sovranitetit popullor, siç pretendohet ndonjëherë. Por ai mund të jetë i dobishëm për të bërë të qartë se pjesë të caktuara të popullsisë në të vërtetë nuk përfaqësohen (mungesa e përfaqësimit mund të ketë të bëjë me interesat ose identitetin, ose të dyja). Kjo nuk justifikon pretendimin populist se vetëm mbështetësit e tyre janë populli i vërtetë dhe se ata janë përfaqësuesit e vetëm të ligjshëm. Populizmi, pra, duhet t’i detyrojë mbrojtësit e demokracisë liberale të mendojnë më shumë se cilat mund të jenë dështimet aktuale të përfaqësimit. Ai gjithashtu duhet t’i shtyjë ata të adresojnë pyetje më të përgjithshme morale. Cilat janë kriteret për të qenë pjesë e politikës? Pse saktësisht vlen të ruhet pluralizmi? Dhe si mund të adresohet shqetësimi i votuesve populistë të kuptuar si qytetarë të lirë dhe të barabartë, jo si raste patologjike të burrave dhe grave të nxitur nga zhgënjimi, zemërimi dhe inati?

[Shkëputur nga libri “What is Populism” i autorit Jan-Werner Müller]